“ಚೆಂಡೆಯ ಗಂಡುಗಲಿ” ಶ್ರೀ ಕೋಟ ಶಿವಾನಂದರ ಚರಿತ್ರೆ”
ಜೀವನದ 56 ವಸಂತಗಳಲ್ಲಿ, 44 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಯಕ್ಷಗಾನ ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಚಂಡೆ ನುಡಿಸಿ ಅಪಾರ ಕೀರ್ತಿ ಗಳಿಸಿದ ಸಾಧಕ ಶ್ರೀ ಕೋಟ ಶಿವಾನಂದ ಅವರು, ಯಕ್ಷಗಾನದ ವೀರ ವಾದ್ಯಶಿಲ್ಪಿ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ನುಡಿಸಾಣಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಶಕ್ತಿಯುಕ್ತ ಸ್ಪಂದನೆ, ನಿಖರವಾದ ತಾಳಬದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಅಭಿನವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಿಂದ ಅವರು “ಚಂಡೆಯ ಗಂಡುಗಲಿ” ಎಂದು ಹೆಸರುಗಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.
ಇವರು ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೋಟದಲ್ಲಿ, ದಿ| ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮೆರಟ ಹಾಗೂ ಜಲಜಾಕ್ಷಮ್ಮನ ಪುತ್ರನಾಗಿ 1-ಜೂನ್-1967ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಗಿಳಿಯಾರು ಶಾಂಭವಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಏಳನೇ ತರಗತಿಯವರೆಗೆ ಮುಗಿಸಿದ ನಂತರ, ಬದುಕಿನ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಚಂಡೆತಾಳದಲ್ಲಿ ಕಲಿಯಲು ಮುಂದಾದರು.
ಅವರ ಜೀವನಯಾನವೇ ಒಂದು ನಾದಯಾನ. ಚಂಡೆಯ ಪ್ರತಿ ಮಟ್ಟು, ಪ್ರತಿ ಸ್ಪಂದನೆ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ರಂಜಿಸುವ ಕಲಾತ್ಮಕತೆ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಯಕ್ಷಗಾನದ ಹೃದಯಧ್ವನಿಯಾಗಿರುವ ಚಂಡೆಗೆ ಹೊಸ ರೂಪವೊಂದು ನೀಡಿದವರು ಕೋಟ ಶಿವಾನಂದ.
ಅಮೃತೇಶ್ವರಿ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಬಾಲಗೋಪಾಲ ವೇಷಧಾರಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಗೊಂಡ ಶಿವಣ್ಣ, ಭಾಗವತ ನಾರಣಪ್ಪ ಉಪ್ಪೂರರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷ ವೃತ್ತಿಪರ ಮೇಳದ ತಿರುಗಾಟ ನಡೆಸಿದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚಂಡೆ ವಾದ್ಯವನ್ನೆಡೆದ ದೃಢ ಆಸಕ್ತಿ ಅವರಿಗೆ ಬೆಳೆವುದರೊಂದಿಗೆ, ಮನೆಮಂದಿಯ ಮಧ್ಯೆ ಡಬ್ಬಗಳನ್ನು ಬಾರಿಸುತ್ತಲೇ ಚಂಡೆ ನುಡಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸ ಶುರುಮಾಡಿದರು. ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕೃತ ಗುರು ಇಲ್ಲದೆ, ತಾವು ಸ್ವಯಂ ಅಭ್ಯಾಸದಿಂದಲೇ ಚಂಡೆ ವಾದಕರಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾ ಬಂದರು.
ಅವರ ಮನೆ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ ಹಿರೇ ಮಹಾಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಹಂಗಾರಕಟ್ಟೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಬಂದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಹಾಗೂ ಶ್ರದ್ಧೆಯ ನೆರವಿನಿಂದ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಲಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಸಿದರು.ಪರಂಪರೆಬದ್ಧವಾಗಿ, ಅವರು ಮೊದಲಿಗೆ ಹಿರೇ ಮಹಾಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಹಾಗೂ ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಚಂಡೆ ವಾದಕರಾಗಿ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದರು. ಬಳಿಕ ಕಾಳಿಂಗ ನಾವಡರ ಆಹ್ವಾನದಿಂದ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮೇಳ ಸೇರಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಹೊಳೆಗದ್ದೆ ದುರ್ಗಪ್ಪ ಗುಡಿಗಾರ ಹಾಗೂ ಮಂದಾರ್ತಿ ರಾಮಕೃಷ್ಣರ ಸನ್ನಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಕಲೆಯ ಪರಿಪಕ್ವತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾ, ಪರಿಪೂರ್ಣ ಚಂಡೆ ವಾದಕರಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡರು.ಅವರ ಪ್ರತಿಭೆಯ ಫಲವಾಗಿ, ಅವರು ಮುಂದೆ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮೇಳದ ಪ್ರಧಾನ ಚಂಡೆವಾದಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರ ಸಾಧನೆಯು, ತಾನು ಚಂಡೆಗೆ ಹುಟ್ಟಿದವನೇ ಎಂಬಂತೆ ಪ್ರತಿದಿನದ ಪ್ರತಿತಾಳದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಕೋಟ ಶಿವಾನಂದರ ಕಲಾ ಪಯಣದಲ್ಲಿ ಅವರ ಮೆಚ್ಚಿನ, ಆದರದ ಭಾಗವತರು ಹಲವು ಮಹಾಪುರುಷರು.
ಅವರು ತಮ್ಮ ಯಕ್ಷಗಾನ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿ ನಿಂತವರು:
ದಿ. ನಾರಣಪ್ಪ ಉಪ್ಪೂರರು
ದಿ. ನೆಬ್ಬೂರು ನಾರಾಯಣ ಭಾಗವತರು
ದಿ. ಕಾಳಿಂಗ ನಾವಡರು
ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಧಾರೇಶ್ವರರು
ಕೆ.ಪಿ. ಹೆಗಡೆವರು
ಹಾಲಾಡಿ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಮಯ್ಯರು
ಇವರ ಶೈಲಿ, ಪದ್ಯದ ನಿರೂಪಣೆ, ನುಡಿಗಟ್ಟು, ಗಾಯನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ ಮತ್ತು ರಂಗದ ನಿಭಾಯಣೆಯು ಶಿವಾನಂದರ ಕಲಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯ ಆಗಸವಾಯಿತು. ಈ ಭಾಗವತರಿಂದ ಕಲಿತ ನುಡಿಮುತ್ತುಗಳು, ಅವರ ಚಂಡೆ ನುಡಿಸಾಣಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇಂದು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತಿವೆ.
ನೆಚ್ಚಿನ ಚೆಂಡೆ ಹಾಗೂ ಮದ್ದಲೆ ವಾದಕರು
ಚೆಂಡೆಗಾರರು:
ಕೆಮ್ಮಣ್ಣು ಆನಂದ
ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮಂದಾರ್ತಿ
ಹೊಳೆಗದ್ದೆ ಗಜಾನನ ಭಂಡಾರಿ
ರಾಕೇಶ್ ಮಲ್ಯ
ಮದ್ದಲೆ ವಾದಕರು:
ದುರ್ಗಪ್ಪ ಗುಡಿಗಾರ
ಶಂಕರ ಭಾಗವತ
ಪ್ರಭಾಕರ ಭಂಡಾರಿ
ಇವತ್ತಿನ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಬಗ್ಗೆ – ಕೋಟ ಶಿವಾನಂದರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ
“ಯಕ್ಷಗಾನ ಕೇವಲ ಕಲೆಯಲ್ಲ, ಅದು ಬದುಕಿನ ಪ್ರಜ್ವಲ ಸತ್ವವಾಗಿದೆ” ಎಂಬ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಧಾರಾಳವಾಗಿ ಹೊತ್ತಿರುವ ಶಿವಾನಂದರ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ: ಕಲೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಹಾಗೂ ಉಳಿವಿಗೆ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಪಾತ್ರ ಅಮೂಲ್ಯ. ಇಂದು ಎಲ್ಲ ವರ್ಗದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಯಕ್ಷಗಾನ ರಸಿಕರಾಗಿರುವುದು ಹರ್ಷಕರ ಸಂಗತಿ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಯುವಜನತೆಯ ಆಸಕ್ತಿ ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವುದು, ಯಕ್ಷಗಾನ ಅಳಿವರಿಯದ ಹಾಗೂ ನಿತ್ಯ ನವೀನತೆಯೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆಯುವ ಅಮೃತಮಯ ಕಲೆ ಎಂಬುದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಯಕ್ಷರಂಗದಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನ ಯೋಜನೆಗಳು
“ನಾದಾಮೃತ” – ಕಲೆಯ ಶ್ರವಣ, ಅಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಅರ್ಪಣೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿತ ಸಂಸ್ಥೆ.
ಮಳೆಗಾಲದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಡಗಿನ ಶೈಲಿಯ ಚೆಂಡೆ ಕಲಿಯಲು ಇಚ್ಛೆ ಇರುವ ಯುವ ಪ್ರತಿಭೆಗಳಿಗೆ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವೇದಿಕೆಯಾಗಬೇಕೆಂದು ಶಿವಾನಂದರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ “ನಾದಾಮೃತ” ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ಕಳೆದ ೨ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಉಚಿತ ಚೆಂಡೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಇದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಕಲಾಸಾಧಕರನ್ನು ರೂಪಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದು ಅವರ ಮುಂದಿನ ದೃಢ ಸಂಕಲ್ಪವಾಗಿದೆ.
ಶ್ರೀ ಕೋಟ ಶಿವಾನಂದರಿಗೆ ಲಭಿಸಿದ ಸನ್ಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು
ನಿರಂತರ ನುಡಿಸಾಣಿಕೆಯೆಂಬ ತಪಸ್ಸಿಗೆ ಗೌರವವಾಗಿ ಹಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಶ್ರೀ ಕೋಟ ಶಿವಾನಂದರಿಗೆ ಸಂದ ಸನ್ಮಾನಗಳು:
🏆 ದೆಹಲಿಯ ಪೂಲ್ವೋಲೋಂಕಿ ಸೈರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ
🏆 ಜನಪದ ದತ್ತಿನಿಧಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ
🏆 ಶಾಂತಾರಾಮ ಪ್ರಶಸ್ತಿ
🏆 ಡಾ. ಮಹಾಬಲ ಕಾರಂತ ಪ್ರಶಸ್ತಿ
🏆 ಅಶ್ವಿನೀ ಸ್ಮಾರಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ
🏆 ಯಕ್ಷಸೌರಭ ಪ್ರಶಸ್ತಿ
🏆 ಯಕ್ಷರಾಜ ಪ್ರಶಸ್ತಿ
ಇವು ಅವರ ಕಲಾ ಸೇವೆಗೆ ದೊರೆತ ಮಾನ್ಯತೆ, ಗೌರವ ಮತ್ತು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹದ ಪ್ರತಿರೂಪಗಳಾಗಿವೆ.
ಗುರುತಿನ ಸನ್ಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಸಕ್ತಿಗಳು
ದೇಶ-ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ರಸಿಕರ ಪ್ರಶಂಸೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾದ ಶ್ರೀಯುತ ಕೋಟ ಶಿವಾನಂದ ಅವರಿಗೆ ಹಲವಾರು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಸನ್ಮಾನಗಳು ಹಾಗೂ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ದೊರೆತಿದ್ದು, ಅವರ ನುಡಿಸಾಣಿಕೆಯ ನಿಪುಣತೆಗೆ ಸಮರ್ಥವಾದ ಮಾನ್ಯತೆಗಳು ಇವು.
ಹವ್ಯಾಸಗಳು : ನಿತ್ಯವೂ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ ಓದು, ಕಿರುತೆರೆ ಮತ್ತು ಹಿರಿತೆರೆ ನಟನೆಯಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಇವು ಅವರ ಹವ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವು. ಕಾಲಕ್ಷೇಪ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಜ್ಞಾನವರ್ಧನೆಯ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಅವರು ಬದುಕಿನ ಭಾಗವಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನ
ಶ್ರೀಯುತ ಕೋಟ ಶಿವಾನಂದರು, ೧೮-ಏಪ್ರಿಲ್-೧೯೯೪ ರಂದು ಶ್ರೀಮತಿ ಸುರೇಖಾ ಅವರೊಂದಿಗೆ ವಿವಾಹ ಬಂಧನಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿ, ಇಂದು ಮಗಳು ಸಂಧ್ಯಾ ಮತ್ತು ಮಗ ಶಶಿಧರ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸೌಹಾರ್ದಪೂರ್ಣ ಹಾಗೂ ಸಂಯಮಿತ ಕುಟುಂಬ ಜೀವನವನ್ನು ನಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕುಟುಂಬದ ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವೇ ಅವರ ಕಲಾಸಾಧನೆಯ ಶಕ್ತಿಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.
ಇವರು ನಂಬಿರುವ ಕಲಾಮಾತೆ ಹಾಗೂ ಮಂದಾರ್ತಿ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ಅಮ್ಮನವರು, ಇವರಿಗೆ ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಶಕ್ತಿ, ಸದ್ಬುದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ಸೃಜನಶೀಲತೆ ಕರುಣಿಸಲಿ ಎಂದು ಹೃತ್ಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತೇವೆ. ಅವರ ಕಲಾಯಾತ್ರೆ ಬೆಳಗಲಿ, ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಲಿ ಎಂಬುದು ಎಲ್ಲ ಕಲಾಸಕ್ತರ ಹಾರೈಕೆ. ಕಲಾಮಾತೆ ಅವರ ಬದುಕಿಗೆ ಸಕಲ ಮಂಗಳಗಳು, ಆಯುರಾರೋಗ್ಯ, ಶ್ರೀ, ಧೃತಿ, ಕೀರ್ತಿ ಹಾಗೂ ಕಲಾ ಪುಣ್ಯವನ್ನು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನೀಡಲಿ ಎಂಬುದೇ ನಮ್ಮ ಸದಾಶಯ.
ಮತ್ತೆ ಹಾಡಿತು ಕೋಗಿಲೆ ಖ್ಯಾತಿಯ” ಶ್ರೀ ಸದಾಶಿವ ಅಮೀನ್ ಕೊಕ್ಕರ್ಣೆಯವರ ಚರಿತ್ರೆ”
“ಯಕ್ಷ ದ್ರೋಣ” ಶ್ರೀ ಆರ್ಗೋಡು ಮೋಹನದಾಸ್ ಶೆಣೈಯವರ ಚರಿತ್ರೆ
“ಯಕ್ಷ ರಂಗದ ಸಿಡಿಲಮರಿ – ಚಿರಯುವಕ” ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲ ಆಚಾರ್ಯ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯವರ ಚರಿತ್ರೆ”
ನಮ್ಮ ಸೋಶಿಯಲ್ ಮೀಡಿಯಾ ಚಾನಲನ್ನು ಸೇರಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ:
